نقش راهبردی و استراتژیک روابط عمومی در سازمان
نقش راهبردی و استراتژیک روابط عمومی در سازمان دنیای امروز بدون هیچ شبههای پذیرفته است که روابط عمومی در سطوح استراتژیک و عالی سازمان قرار دارد و جایگاه کارگزار روابط عمومی در درون تیم رهبری سازمان یا هیأت مدیره است چرا که اصولاً روابط عمومی یک مدیریت استراتژیک است و یا در مدیریت استراتژیک سازمان نقش اساسی دارد. حتی در جوامع فراصنعتی عالیترین مدیران سازمانها از میان کارگزاران روابط عمومی انتخاب میشوند.
در مدیریت استراتژیک تلاش بر این است که در جهان امروزی چه جایگاهی را به خود اختصاص دادهایم و نه پرداختن به این موضوع که آرزو داشتیم در چه جایگاهی بودیم، بلکه باید ببینیم به کجا میخواهیم برسیم. استراتژی به ارزیابی تغییرات رقابتی محیط پرداخته، پتانسیلهای سرمایهگذاری شرکت و یا سازمان را برای رسیدن به مقصود در شرایط عینی مشخص میکند. یعنی استراتژی طرح واحدی است، همه جانبه و یا تلفیقی که نقاط ضعف و قوت را با فرصتها و تهدیدات محیطی مربوط ساخته و دستیابی به اهداف اصلی سازمان را میسر میکند و یا به عبارتی مدیریت استراتژیک فرآیند اتخاذ تصمیماتی است که منجر به توفیق ادامهٔ حیات و یا مرگ مؤسسه میشود.
با توجه به اینکه سازمان باید بتواند تهدیدها و نقاط قوت خود را بشناسد. باید پرسید برای این کار چه نهاد و عنصری بهتر از روابط عمومی وجود دارد. در واقع روابط عمومی وزارت اطلاعات یک سازمان و شرکت است. لذا باید عنصر اطلاعاتی داشته باشد تا بتواند اطلاعات را جذب کند و اطلاعات را تهیه کند. در این صورت روابط عمومی نقش استراتژیک پیدا میکند و میتواند در کنار مدیریت سازمان قرار گیرد و در هدفگذاری، تبیین رسالت سازمان و تعیین استراتژیهای آن ایفای نقش کند. یعنی هر جا که تصمیم استراتژیک اتخاذ میشود، مدیر روابط عمومی در آنجا حضور پیدا میکند. در واقع باید روابط عمومی جزو استراتژیستهای سازمان باشد و از طرف دیگر برای این کار باید همه عناصر و وسایل و ابزار مورد نیاز خود را داشته باشد.
نقش تصمیمگیری روابط عمومی در سازمان
"پاولیک" و "پیرسون" دو تن از صاحبنظران روابط عمومی بر این باورند که روابط عمومی، نوع خاصی از همکاری در روند تصمیمگیری است. همچنین اسکات کاتلیپ، نقشهای روابط عمومی را به ترتیب شامل «تکنسین ارتباطات»، «تسهیلگر تصمیم گیری» و متخصص اجرایی "اتخاذ کننده تصمیم»، ذکر میکند که خود نشانگر ارتقاء سطح کارآیی و عملکرد روابط عمومی در فرآیند تصمیمگیری است.
در مجموع، نقش روابط عمومی را در نظام تصمیمگیری میتوان در چهار شکل مشخص کرد :
تسهیلگر فرآیند تصمیمگیری از طریق تأمین اطلاعات مورد نیاز :
سنجش مستمر محیط، پیگیری روند انتقال اطلاعات بین سازمان و محیط، ایفای نقش دفاعی در برابر ورود اطلاعات اضافی، پالایش، تسهیل و گزینش اطلاعات مناسب و سازماندهی آنها برای ارائه به تصمیمگیران برای اخذ تصمیمات مناسب در این نقش ایفا میشود.
تصمیمسازی :
روابط عمومی گرچه در شکل ابزاری آن در اوایل قرن بیستم، صرفاً تسهیل تصمیمگیری بود ولی در آستانهٔ قرن بیست و یکم و در شکل مدیریتی آن، از توان تصمیمسازی برخوردار است. روابط عمومی با مطالعه مشکلات و منازعات موجود پیرامون سازمان در واقع در نقش بهداشت و پزشک سازمانی ظهور مییابد و پس از تحقیق دربارهٔ مشکل و تشخیص مناسب عوامل بوجود آورنده آن، برنامهٔ مناسب و پیشنهاد عملی خود را برای اتخاذ تصمیم در اختیار مدیریت سازمان میگذارد.
تأثیرگذاری بر فرآیند و ساخت نظام تصمیمگیری و عضویت در گروه تصمیمگیری (ائتلاف حاکم بر سازمان( :
روابط عمومی علاوه بر تسهیلگری و تصمیمسازی، بر فرآیند تصمیمگیری نیز تأثیر میگذارد و بعضاً با ورود به جریان تصمیمگیری تصمیمات را با انتظارات افکار عمومی هماهنگ میسازد و به این ترتیب به دموکراتیزه شدن نظام تصمیمگیری در سازمان کمک میکند. تلاش روابط عمومی با انجام این اقدامات، پیوستن به ائتلاف حاکم بر سازمان و عضویت در گروه تصمیمگیری سازمان است.
اصلاح تصمیمات سازمانی :
نقش دیگر روابط عمومی در فرآیند تصمیمگیری، مطالعهٔ واکنش گروههای مختلف مخاطبان در برابر پیامها و رفتارهای سازمانی است. به عبارتی روابط عمومی با ایجاد نظام بازخورد به سازمان کمک میکند تا تصمیمات نامناسب خود را شناسایی کرده و به بهبود آنها مبادرت کند تا از این طریق، اعتبار و شهرت سازمان خدشهدار نشود. وقوف به اهمیت روابط عمومی در نظام تصمیمگیری و استفاده از آن در این فرآیند، میتواند ابزار مناسبی برای بهبود مدیریت سازمانی باشد.
طرح و تأکید بر نقشهای روابط عمومی در نظام تصمیمگیری سازمان میتواند به بهبود نظام تصمیمگیری در سازمان منجر شود.
نقش روابط عمومی در مشاوره به مدیران سازمان:
ارایه مشاوره به مدیریت سازمان از نقشهای مهم روابط عمومی نوین محسوب میشود. در این نقش روابط عمومی حلقه واسطه ارتباطی بین مدیریت و مخاطبان سازمان است که این کار خلاء فقدان شریان ارتباطی را بین مدیریت و مخاطبان پر میکند. در این خصوص، روابط عمومی اطلاعات بدست آمده از اشخاص و گروههای مهم را به مدیریت منتقل میکند تا مدیریت به هنگام تعیین خط مشی از آنها به عنوان بازوی مدیریت برای اخذ تصمیمات و فعالیتهای آتی سازمان استفاده کند این کار بیش از بیش نقش تعیین کننده روابط عمومی را در سازمان مشخص میکند.
روابط عمومی برای آن که بتواند مشاور قابل اعتماد و مطمئنی برای مدیر باشد، باید برنامهریزی و سازماندهی کند؛ به گونهای که بتواند به اطلاعات مورد نیاز سازمان در ابعاد گوناگون دست یابد. بدیهی است که محدوده اطلاعات گسترده هستند و از امور اداری تا سازمانهای رقیب را دربرمیگیرد. علاوه بر سنجش افکار عمومی درون سازمانی، بهترین سازماندهی برای تدوین و تهیهٔ اطلاعات، ایجاد «هسته مشورتی» با شرکت کارشناسان فعال، باانگیزه و با تخصصهای مختلف زیر نظر مدیریت روابط عمومی است.